Reaktoren für die Fischer-Tropsch-Synthese†
R. Güttel Dipl.-Ing.
Institut für Chemische Verfahrenstechnik, TU Clausthal, Leibnizstraße 17, D-38678 Clausthal-Zellerfeld, Germany
Search for more papers by this authorU. Kunz Prof. Dr.-Ing.
Institut für Chemische Verfahrenstechnik, TU Clausthal, Leibnizstraße 17, D-38678 Clausthal-Zellerfeld, Germany
Search for more papers by this authorT. Turek Prof. Dr.-Ing.
Institut für Chemische Verfahrenstechnik, TU Clausthal, Leibnizstraße 17, D-38678 Clausthal-Zellerfeld, Germany
Search for more papers by this authorR. Güttel Dipl.-Ing.
Institut für Chemische Verfahrenstechnik, TU Clausthal, Leibnizstraße 17, D-38678 Clausthal-Zellerfeld, Germany
Search for more papers by this authorU. Kunz Prof. Dr.-Ing.
Institut für Chemische Verfahrenstechnik, TU Clausthal, Leibnizstraße 17, D-38678 Clausthal-Zellerfeld, Germany
Search for more papers by this authorT. Turek Prof. Dr.-Ing.
Institut für Chemische Verfahrenstechnik, TU Clausthal, Leibnizstraße 17, D-38678 Clausthal-Zellerfeld, Germany
Search for more papers by this authorVortrag anlässlich der GVC/DECHEMA-Jahrestagungen 2006, 26./28. September 2006 in Wiesbaden.
Abstract
Die Fischer-Tropsch-Synthese wurde in Deutschland entdeckt und ab 1920 in kurzer Zeit zur technischen Reife entwickelt. Im 21. Jahrhundert erlebt das Verfahren eine Renaissance, da flüssige Treibstoffe zukünftig auch aus alternativen Rohstoffen wie Erdgas, Kohle oder Biomasse hergestellt werden müssen. Für die technische Durchführung der stark exothermen Reaktion haben sich bisher Rohrbündelreaktoren und Blasensäulenreaktoren durchgesetzt. Da beide Reaktortechnologien Nachteile aufweisen, werden neue Reaktorkonzepte untersucht. Zur Intensivierung von Stofftransportvorgängen in mehrphasigen Reaktoren werden alternative Katalysatorgeometrien wie Wabenkörper, Packungen oder Schwämme entwickelt. Eine gute Katalysatorausnutzung bei isothermer Reaktionsführung wird in mikrostrukturierten Reaktoren erreicht. Schließlich wird auch die Eignung von Membranreaktoren für die Fischer-Tropsch-Synthese betrachtet. Nach Darstellung der historischen Entwicklung und des erreichten Standes der Technik werden Chancen und Herausforderungen der neuen Reaktortechnologien diskutiert.
References
- 1 C. D. Frohning, H. Kölbel, M. Ralek, W. Rottig et al., Fischer-Tropsch-Synthese, in Chemierohstoffe aus Kohle (Eds: J. Falbe), Georg Thieme Verlag, Stuttgart 1992.
- 2 A. P. Steynberg, M. E. Dry, Fischer-Tropsch Technology, Elsevier B.V., Amsterdam 2004, 152.
- 3 B. H. Davis, Top. Catal. 2005, 32 (3–4), 143. DOI: 10.1007/s11244-005-2886-5
- 4 M. E. Dry, Catal. Today 2002, 71, 227. DOI: 10.1016/S0920-5861(01)00453-9
- 5 DE293787, 1913.
- 6 F. Fischer, H. Tropsch, Brennst. Chem. 1923, 4, 276.
- 7 F. Fischer, H. Tropsch, DE484337, 1925.
- 8 M. E. Dry, Catal. Today 1990, 6 (3), 183. DOI: 10.1016/0920-5861(90)85002-6
- 9 S. T. Sie, Rev. Chem. Eng. 1998, 14 (2), 109.
- 10 T. H. Fleisch, in DGMK/SCI-Conference Synthesis Gas Chemistry (Eds: S. Ernst, A. Jess, F. Nees, C. Perego, M. Rupp, E. Santacesaria), Dresden 2006.
- 11 G. Schaub, M. P. Rohde, A. Mena Subiranas, in DGMK/SCI-Conference Synthesis Gas Chemistry (Eds: S. Ernst, A. Jess, F. Nees, C. Perego, M. Rupp, E. Santacesaria), Dresden 2006.
- 12 G. Schaub, OIL GAS Europ. Mag. 2006, 32, 34.
- 13 R. B. Anderson, Catalysts for the Fischer-Tropsch Synthesis, in Catalysis (Eds: P. H. Emmett), Vol. 4, Van Nostrand-Rheinhold, New York 1956.
- 14 G. P. van der Laan, A. A. C. M. Beenackers, Catal. Rev.-Sci. Eng. 1999, 41 (3–4), 255.
- 15 T. Riedel, Dissertation, Universität Karlsruhe (TH), Karlsruhe 2002.
- 16 R. Oukaci, A. H. Singleton, J. G. Goodwin, Jr., Appl. Catal., A 1999, 186, 129-144. DOI: 10.1016/S0926-860X(99)00169-6
- 17 M. E. Dry, J. Mol. Catal. 1982, 17 (2–3), 133. DOI: 10.1016/0304-5102(82)85025-6
- 18 M. F. M. Post, A. C. van't Hoog, J. K. Minderhoug, S. T. Sie, AIChE J. 1989, 35 (7), 1107. DOI: 10.1002/aic.690350706
- 19 Y.-N. Wang, Y.-Y. Xu, H.-W. Xiang, Y.-W. Li et al., Ind. Eng. Chem. Res. 2001, 40, 4324. DOI: 10.1021/ie010080v
- 20 H. Schulz, Appl. Catal., A 1999, 186, 3. DOI: 10.1016/S0926-860X(99)00160-X
- 21 R. Krishna, S. T. Sie, Fuel Process. Technol. 2000, 64, 73.
- 22 J. M. Fox, Catal. Lett. 1990, 7, 281. DOI: 10.1007/BF00764509
- 23 G. P. van der Laan, Dissertation, University of Groningen, Groningen 1999.
- 24 R. Krishna, Oil Gas Sci. Technol. 2000, 55 (4), 359.
- 25 R. Krishna, J. M. van Baten, Top. Catal. 2003, 26, 21.
- 26 A. Cybulski, J. A. Moulijn, Structured Catalysts and Reactors, 2nd ed., Marcel Dekker Ltd., New York 2005.
- 27 S. Roy, T. Bauer, M. Al-Dahhan, P. Lehner et al., AIChE J. 2004, 50 (11), 2918. DOI: 10.1002/aic.10268
- 28 T. Bauer, M. Schubert, R. Lange, Chem. Ing. Tech. 2005, 77 (11), 1683. DOI: 10.1002/cite.200500143
- 29 F. Kapteijn, R. M. de Deugd, J. A. Moulijn, Catal. Today 2005, 105, 350. DOI: 10.1016/j.cattod.2005.06.063
- 30 F. Kapteijn, J. J. Heiszwolf, T. A. Nijhuis, J. A. Moulijn, CATTECH 1999, 3, 24.
- 31
M. J. Simmons,
D. C. Y. Wong,
P. J. Travers,
J. S. Rothwell,
Int. J. Chem. Reactor Eng.
2003,
1,
A30.
10.2202/1542-6580.1046 Google Scholar
- 32 A.-M. Hilmen, E. Bergene, O. A. Lindvag, D. Schanke et al., Catal. Today 2001, 69 (1–4), 227. DOI: 10.1016/S0920-5861(01)00373-X
- 33 R. M. de Deugd, F. Kapteijn, J. A. Moulijn, Top. Catal. 2003, 26 (1–4), 29.
- 34 R. M. de Deugd, Dissertation, Delft University of Technology, Delft 2004.
- 35 R. M. de Deugd, F. Kapteijn, J. A. Moulijn, Catal. Today 2003, 79-80, 495. DOI: 10.1016/S0920-5861(03)00073-7
- 36 A.-M. Hilmen, E. Bergene, O. A. Lindvag, D. Schanke et al., Catal. Today 2005, 105, 357. DOI: 10.1016/j.cattod.2005.06.032
- 37 B. Battsengel, L. Datsevich, A. Jess, C. Münnich et al., Chem. Eng. Technol. 2004, 27 (5), 490. DOI: 10.1002/ceat.200403199
- 38 W. Wache, L. Datsevich, A. Jess, in DGMK/SCI-Conference Synthesis Gas Chemistry (Eds: S. Ernst, A. Jess, F. Nees, C. Perego, M. Rupp, E. Santacesaria), Dresden 2006.
- 39 R. Güttel, U. Kunz, M. Rose, T. Turek, Appl. Catal., A 2006, eingereicht.
- 40 V. D. Meshcheryakov, V. A. Kirillov, N. A. Kuzin, Chem. Eng. Sci. 1999, 54 (10), 1565. DOI: 10.1016/S0009-2509(99)00066-4
- 41 V. D. Meshcheryakov, V. A. Kirillov, N. A. Kuzin, Theor. Found. Chem. Eng. 1999, 33 (5), 508.
- 42 A. Reitzmann, F. C. Patcas, B. Kraushaar-Czarnetzki, Chem. Ing. Tech. 2006, 78 (7), 885. DOI: 10.1002/cite.200600029
- 43 M. V. Twigg, J. T. Richardson, Chem. Eng. Res. Des. 2002, 80 (A2), 183. DOI: 10.1205/026387602753501906
- 44 E. Klemm, M. Rudek, G. Markowz, R. Schütte, Mikroverfahrenstechnik, in Winnacker·Küchler: Chemische Technik (Eds: R. Dittmeyer, G. Kreysa, W. Keim, A. Oberholz), 5th ed., Vol. 2, Wiley-VCH, Weinheim 2003.
- 45 Y. Wang, D. Vanderwiel, A. L. Tonkovich, Y. Gao et al., US6451864B1, 2002.
- 46 Y. Wang, D. Vanderwiel, A. L. Tonkovich, Y. Gao et al., US6558634B1, 2003.
- 47 D. Schanke, E. Bergene, A. Holmen, WO9838147, 1998.
- 48 Y. Wang, A. L. Tonkovich, T. Mazanec, F. P. Daly et al., WO2005075606, 2005.
- 49 K. T. Jarosch, A. L. Tonkovich, S. T. Perry, D. Kuhlmann et al., Am. Chem. Soc. Symp. Ser. 2005, 914, 258.
- 50 M. P. Rohde, D. Unruh, G. Schaub, Catal. Today 2005, 106, 143. DOI: 10.1016/j.cattod.2005.07.124
- 51 M. P. Rohde, D. Unruh, G. Schaub, Ind. Eng. Chem. Res. 2005, 44, 9653. DOI: 10.1021/ie050289z
- 52 D. Unruh, Dissertation, Universität Karlsruhe (TH), Karlsruhe 2006.
- 53 A. A. Khassin, A. G. Sipatrov, G. K. Chermashentseva, T. M. Yurieva et al., Top. Catal. 2005, 32 (1–2), 39. DOI: 10.1007/s11244-005-9258-2
- 54 A. A. Khassin, A. G. Sipatrov, T. M. Yurieva, G. K. Chermashentseva et al., Catal. Today 2005, 105, 362. DOI: 10.1016/j.cattod.2005.06.031
- 55 A. A. Khassin, T. M. Yurieva, A. G. Sipatrov, V. A. Kirillov et al., Catal. Today 2003, 79–80, 465. DOI: 10.1016/S0920-5861(03)00063-4
- 56 M. C. J. Bradford, M. Te,A. Pollack, Appl. Catal., A 2005, 283, 39. DOI: 10.1016/j.apcata.2004.12.032
- 57 J. He, Y. Yoneyama, B. Xu, N. Nishiyama et al., Langmuir 2005, 21, 1699. DOI: 10.1021/la047217h