Die Ionisation (Heterolyse) kovalenter Verbindungen als koordinationschemische Erscheinung
Prof. Dr. Viktor Gutmann
Institut für Anorganische Chemie der Technischen Hochschule A-1060 Wien, Getreidemarkt 9 (Österreich)
Search for more papers by this authorProf. Dr. Viktor Gutmann
Institut für Anorganische Chemie der Technischen Hochschule A-1060 Wien, Getreidemarkt 9 (Österreich)
Search for more papers by this authorAbstract
Die Ionisation einer kovalenten Verbindung in Kation und Anion ist ein koordinationschemisches Phänomen. Die Ionen bilden sich unter Koordination entweder durch nucleophilen Angriff eines Elektronenpaardonors oder durch elektrophilen Angriff eines Elektronenpaaracceptors. Der dielektrisch bedingte Anteil der Ionisation beeinflußt lediglich ihr Ausmaß. Es wird gezeigt, daß die Ionisation in der Regel mit steigender Donorstärke des Donors bzw. mit steigender Acceptorstärke des Acceptors zunimmt. Bei gegebenem M nimmt die Ionisierbarkeit der M-X-Bindung in der Reihe X = Fluorid < Chlorid < Bromid < Jodid zu. Diese allgemeingültigen Gesichtspunkte werden anhand von Beispielen diskutiert.
References
- 1 E. S. Ames: Solvent Effects on Reaction Rates and Mechanisms. Academic Press, New York 1966.
- 2
C. B. Monk:
Electrolytic Dissociation.
Academic Press, New York
1961.
10.1149/1.2427958 Google Scholar
- 3 R. W. Gurney: Ionic Processes in Solution. McGraw-Hill, London 1953.
- 4 C. W. Davies: Ion Association. Butterworth, London 1962.
- 5 H. Meerwein, Liebigs Ann. Chem. 455, 227 (1927).
- 6 V. Gutmann in G. Olah: Friedel-Crafts and Related Reactions. Interscience, New York 1963, Bd. 1, S. 367; N. N. Greenwood, R. L. Martin u. H. J. Emeléus, J. Chem. Soc. 1950, 3030; J. Chem. Soc. 1951, 1328.
- 7 V. Gutmann, Oesterr. Chemiker-Z. 62, 326 (1961).
- 8 R. S. Drago u. K. F. Purcell, Progr. Inorg. Chem. 6, 271 (1964).
- 9 V. Gutmann u. U. Mayer, Monatsh. Chem. 100, 2048 (1969).
- 10
V. Gutmann:
Coordination Chemistry in Non Aqueous Solutions.
Springer, Wien
1968.
10.1007/978-3-7091-8194-2 Google Scholar
- 11 V. Gutmann, Chimia 23, 285 (1969); Chemie in unserer Zeit 4, 90 (1970).
- 12 V. Gutmann, Rec. Chem. Progr. 30, 169 (1969).
- 13 V. Gutmann in E. A. V. Ebsworth, A. G. Maddock u. A. G. Sharpe: New Pathways in Inorganic Chemistry. Cambridge University Press, London 1968.
- 14 V. Gutmann, Coord. Chem. Rev. 2, 239 (1967).
- 14a U. Mayer, Dissertation, Technische Hochschule Wien 1969.
- 15 G. Briegleb: Elektronen - Donator - Akzeptor - Komplexe. Springer, Berlin 1961.
- 16 V. Gutmann u. E. Wychera, Rev. Chim. Min. 3, 941 (1966).
- 17 V. Gutmann u. E. Wychera, Inorg. Nucl. Chem. Lett. 2, 257 (1966).
- 18 V. Gutmann u. K. H. Wegleittner, Monatsh. Chem. 99, 368 (1968).
- 19 V. Gutmann u. O. Bohunovsky, Monatsh. Chem. 99, 740 (1968).
- 20 V. Gutmann u. L. Hübner, Monatsh. Chem. 93, 1261 (1962).
- 21 V. Gutmann u. U. Mayer, Monatsh. Chem. 99, 1382 (1968).
- 22 V. Gutmann u. R. Schmid, Monatsh. Chem. 100, 2113 (1969).
- 23 R. G. Pearson, J. Amer. chem. Soc. 85, 3533 (1963).
- 24 F. Gaizer u. M. T. Beck, J. Inorg. Nucl. Chem. 29, 21 (1927).
- 25 J. T. Donoghue u. R. S. Drago, Inorg. Chem. 1, 866 (1962).
- 26 V. Gutmann, A. Weisz u. W. Kerber, Monatsh. Chem. 100, 2096 (1969).
- 27 V. Gutmann u. A. Weisz, Monatsh. Chem. 100, 2104 (1969).
- 28 L. I. Katzin u. E. Gevert, J. Amer. chem. Soc. 72, 5457 (1950).
- 29 C. K. Jørgensen: Inorganic Complexes. Academic Press, New York 1963, S. 21 ff.
- 30 L. I. Katzin, J. chem. Phys. 23, 2055 (1955).
- 31 L. I. Katzin, J. chem. Phys. 36, 3034 (1962).
- 32 E. Wertyporoch, Ber. dtsch. chem. Ges. 64, 1369 (1931).
- 33 A. Wohl u. E. Wertyporoch, Ber. dtsch. chem. Ges. 64, 1357 (1931).
- 34 M. Baaz, V. Gutmann u. O. Kunze, Monatsh. Chem. 93, 1142 (1962).
- 35 M. Baaz, V. Gutmann u. O. Kunze, Monatsh. Chem. 93, 1162 (1962).
- 36 A. B. Burg u. G. W. Campbell, J. Amer. chem. Soc. 70, 1964 (1948).
- 37 A. B. Burg u. D. E. McKenzie, J. Amer. chem. Soc. 74, 3143 (1952).
- 38 A. A. Woolf u H. J. Emeléus, J. Chem. Soc. 1950, 1050.
- 39 A. G. Sharpe u. A. A. Woolf, J. Chem. Soc. 1951, 798.
- 40 V. Gutmann u. J. Imhof, Monatsh. Chem. 101, 1 (1970).
- 41 V. Gutmann u. H. J. Emeléus, J. Chem. Soc. 1950, 1076.
- 42 F. Seel, Z. Anorg. Allg. Chem. 250, 331 (1943); Z. Anorg. Allg. Chem. 252, 24 (1943).
- 43 U. Mayer u. V. Gutmann, Monatsh. Chem. 101, 997 (1970).
- 44 V. Gutmann u. K. Fenkart, Monatsh. Chem. 99, 1452 (1968).
- 45 V. Gutmann u. J. Imhof, Inorg. Chim. Acta, 4, 171 (1970).
- 46 V. Gutmann u. G. Beer, Inorg. Chim. Acta 3, 87 (1969).
- 47 E. Hayek u. E. Rhomberg, Monatsh. Chem. 83, 1318 (1952).
- 48 E. L. Muetterties, J. Inorg. Nucl. Chem. 15, 182 (1960).
- 49 D. H. Daniel u. R. M. Deiters, J. Amer. chem. Soc. 88, 2607 (1966).
- 50 U. Müller u. K. Dehnicke, Angew. Chem. 78, 825 (1966); Angew. Chem. internat. Edit. 5, 841 (1966).
- 51 G. A. Olah: Friedel Crafts and Related Reactions. Interscience, New York 1963.
- 52 R. D. Chambers u. R. H. Mobbs, Advan. Fluor. Chem. 4, S. 50 (1965).
- 53 W. T. Miller, J. H. Fried u. H. J. Goldwhite, J. Amer. chem. Soc. 82, 3091 (1960).
- 54 D. P. Graham, V. Weinmayr u. W. B. McCormack, J. Org. Chem. 31, 955 (1966).
- 55 H. F. Ebel u. R. Schneider, Angew. Chem. 77, 914 (1965); Angew. Chem. internat. Edit. 4, 878 (1965).
- 56 V. Gutmann u. R. Schmid, Monatsh. Chem. 100, 721 (1969).
- 57 P. Chini, Inorg. Chim. Acta Revs. 2, 48 (1968).
- 58 W. Hieber u. E. H. Schubert, Z. Anorg. Allg. Chem. 338, 37 (1965).
- 59 W. Hieber u. G. Brendel, Z. Anorg. Allg. Chem. 289, 338 (1957).
- 60 W. Hieber u. R. Werner, Chem. Ber. 90, 286, 1116 (1957).
- 61 W. Hieber, J. Sedlmeier u. R. Werner, Chem. Ber. 90, 278 (1957).
- 62 W. Hieber u. A. Lipp, Chem. Ber. 92, 2085 (1959).
- 63 R. F. Heck, J. Amer. chem. Soc. 85, 657 (1963).
- 64 J. Powell u. B. L. Shaw, J. Chem. Soc. A 1968, 774.
- 65 R. S. Nyholm, Colloq. Int. sur la Nature et les Propriétés des Liaisons de Coordination, Paris, Oktober 1969.
- 66 E. O. Fischer u. K. Öfele, Z. Naturf. 14b, 763 (1959); Chem. Ber. 93, 1156 (1960).
- 67 E. W. Abel, M. A. Bennett u. G. Wilkinson, Chem. Ind. (London) 1960, 442.
- 68 E. W. Abel, I. S. Butler u. J. G. Reid, J. Chem. Soc. 1963, 2068.
- 69 I. R. Beattie u. G. J. Leigh, J. Inorg. Nucl. Chem. 23, 55 (1961).
- 70 T. Tanaka, G. Matsubayashi, A. Shimizu u. S. Matsuo, Inorg. Chim. Acta 3, 187 (1969).
- 71 I. R. Beattie, P. J. Jones u. M. Webster, J. Chem. Soc. A 1968, 218.
- 72 U. Wannagat u. R. Schwarz, Z. Anorg. Allg. Chem. 277, 73 (1954).
- 73 U. Wannagat u. F. Vielberg, Z. Anorg. Allg. Chem. 291, 310 (1957).
- 74 E. Schnell, Monatsh. Chem. 92, 1055 (1961).
- 75 E. L. Muetterties, J. Inorg. Nucl. Chem. 15, 182 (1960).
- 76 I. R. Beattie, T. Gilson, M. Webster u. G. P. McQuillan, J. Chem. Soc. 1964, 238.
- 77 H. J. Campbell-Ferguson u. E. A. V. Ebsworth, Chem. Ind. (London) 1965, 301.
- 78 J. Y. Corey u. R. West, J. Amer. chem. Soc. 85, 4034 (1963).
- 79 B. J. Aylett u. J. M. Campbell, J. Chem. Soc. A 1969, 1920.
- 80 K. Issleib u. W. Seidel, Z. Anorg. Allg. Chem. 288, 201 (1956).
- 81 A. D. Beveridge, G. S. Harris u. F. Inglis, J. Chem. Soc. A 1966, 520.
- 82 A. D. Beveridge u. G. S. Harris, J. Chem. Soc. 1964, 6076.
- 83 J. E. D. Davies u. D. A. Long, J. Chem. Soc. A 1968, 1761.
- 84 J. E. D. Davies u. D. A. Long, J. Chem. Soc. A 1968, 1757.
- 85 V. Gutmann u. H. Czuba, Monatsh. Chem. 100, 708 (1969).
- 86 W. R. Roper u. C. J. Wilkins, Inorg. Chem. 3, 500 (1964).
- 87 G. J. Sutton, Australian J. Chem. 11, 420 (1958).
- 88 I. R. Beattie, P. J. Jones u. M. Webster, J. Chem. Soc. A 1969, 218.
- 89 V. Gutmann in V. Gutmann: Halogen Chemistry. Academic Press, New York 1968, Bd. 2, S. 399.
- 90 E. L. Muetterties, Advan. Chem. Coord. Compounds 1961, 513.
- 91 V. Gutmann u. W. Frantsits, Monatsh. Chem., im Druck.
- 92 H. Carlson: Über eine neue Klasse von Verbindungen des positiv einwertigen Jods. S. Hirzel, Leipzig 1932.
- 93 A. I. Popov u. R. T. Pflaum, J. Amer. chem. Soc. 79, 570 (1957).
- 94 Ya. A. Fialkov u. O. I. Shor, Zh. Obshch. Khim. 23, 369, 365 (1953).
- 95 Ya. A. Fialkov u. O. I. Shor, Zh. Obshch. Khim. 19, 235 (1949).
- 95a V. Gutmann, Research 3, 337 (1950); Z. Anorg. Allg. Chem. 264, 151 (1951).
- 95b J. A. Fialkow u. A. A. Kuzmenko, Zh. Obshch. Khim. 19, 812, 1645 (1949).
- 96 R. J. H. Clark, J. Lewis, D. J. Machin u. R. S. Nyholm, J. Chem. Soc. 1963, 379.
- 97 G. W. A. Fowles u. T. E. Lester, J. Chem. Soc. A 1968, 1180.
- 98 V. Gutmann, A. Scherhaufer u. H. Czuba, Monatsh. Chem. 98, 619 (1967).
- 99 V. Gutmann, G. Hampel u. W. Lux, Monatsh. Chem. 96, 533 (1965).
- 100
I. Lindqvist:
Inorganic Adduct Molecules of Oxo-Compounds.
Springer, Berlin
1963.
10.1007/978-3-642-87100-9 Google Scholar
- 101 G. A. R. Bryntse u. I. Lindqvist, Acta Chem. Scand. 14, 949 (1960).
- 102 M. Baaz, V. Gutmann u. M. Y. A. Talaat, Monatsh. Chem. 91, 548 (1960).
- 103 V. Gutmann u. F. Mairinger, Monatsh. Chem. 92, 720 (1961).
- 104 M. Baaz, V. Gutmann u. J. R. Masaguer, Monatsh. Chem. 92, 590 (1961).
- 105 M. Baaz, V. Gutmann u. J. R. Masaguer, Monatsh. Chem. 92, 582 (1961).
- 106 V. Gutmann u. G. Hampel, Monatsh. Chem. 92, 1048 (1961).
- 107 V. Gutmann u. G. Paulsen, Monatsh. Chem. 100, 358 (1969).
- 108 F. A. Cotton u. R. A. Walton, Inorg. Chem. 5, 1802 (1966).
- 109 B. H. Robinson u. J. E. Fergusson, J. Chem. Soc. 1964, 5683.
- 110 J. E. Fergusson, Coord. Chem. Rev. 1, 459 (1966).
- 111 F. A. Cotton u. S. J. Lippard, J. Amer. Chem. Soc. 88, 1882 (1966).
- 112 K. W. Bagnall, D. Brown, P. J. Jones u. J. G. H. du Preez, J. Chem. Soc. 1966, 737.
- 113 K. W. Bagnall, D. Brown, P. J. Jones u. P. S. Robinson, J. Chem. Soc. 1964, 2531.
- 114 K. W. Bagnall, D. Brown, P. J. Jones u. J. G. H. du Preez, J. Chem. Soc. 1965, 3594.
- 115 K. W. Bagnall, A. M. Deane, T. C. Markin, P. S. Robinson u. M. A. A. Stewart, J. Chem. Soc. 1961, 1611.
- 116 K. W. Bagnall, D. Brown u. R. Cotton, J. Chem. Soc. 1964, 2527.
Citing Literature
This is the
German version
of Angewandte Chemie.
Note for articles published since 1962:
Do not cite this version alone.
Take me to the International Edition version with citable page numbers, DOI, and citation export.
We apologize for the inconvenience.